Endokrin Bozuculardan Korunmak İçin 10 Önlem

Sık kullanılan eşyalar, yiyecek-içecekler, giysiler, solunan hava ve hatta bedende bulunabilirler. Bu kimyasallar; hormonların üretim, salınım, taşınma, bağlanma, etkileşim yahut bedenden atılım süreçlerini, hormonal dengeyi olumsuz tarafta etkileyerek sıhhati bozar. Endokrin bozucu kimyasallar çok önemli sıhhat ve etraf meselelerine yol açabilir. Memorial Şişli Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. İbrahim Şahin, endokrin bozucu maddelerin/kimyasalların sıhhate tesirleri hakkında bilgi verdi. 

Anne sütünden bebeklere de geçebiliyor

Endokrin bozucu kimyasalların neden olduğu meseleler ortasında; kısırlık, düşük, doğum kusurları ve erken ergenlik üzere üreme sıhhati sorunları yer alır. Bilhassa anne karnındaki bebekler ve küçük çocuklar, endokrin bozucuların tesirlerine karşı daha hassastır. Bu hususlar, beyin gelişimini ve nörolojik işlevleri olumsuz etkileyebilir. Tekrar birtakım endokrin bozucular hormonla alakalı kanserlerin (örneğin testis, göğüs ve prostat kanseri) riskini artırabilir. Endokrin bozucu unsurlar kalp hastalıkları, tiroid hastalıkları, obezite, diyabet ve öteki metabolik bozukluklara yol açabilmektedir. Bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilmekte ve davranış bozukluklarına(otizm, dikkat eksikliği, hiperaktivite vb.) neden olabilmektedir. Endokrin bozucu hususların pek birçok yağda eriyen kimyasallar olduğu için yağ dokuda birikip uzun müddet bedende kalarak genleri de etkileyebilir. Bu durum gelecek jenerasyonlar için de tehlike oluşturmaktadır. Endokrin bozucu kimyasallar anne sütünden bebeğe de geçebilmektedir.  

1600’ ün üzerinde endokrin bozucu madde/kimyasal bulunuyor

Günlük hayatta birçok endokrin bozucu hususa maruz kalınmaktadır. Endüstriyel kimyasallardan plastik eserlerin üretiminde çok sık kullanılan Bisfenol A (BPA) ve polivinil karbon, poliklorin bifeniller ve ağır metaller endokrin bozucu olarak kabul edilen kimyasallardır. Bunlar su, süt kutuları, plastik şişeler, plastik bardak, biberonlar, emzikler, halılar, perdeler, mobilyalar, oyuncaklar,  elektronik materyaller ve birtakım araba gereçleri üzere hayatımızın her alanında bulunabilmektedir. Çevresel endokrin bozucular olarak kabul edilen, tarımda kullanılan kimi pestisitler (zararlı böceklerle çaba için kullanılan kimyasallar), herbisitler (zararlı otlarla çaba için kullanılan kimyasallar)  ve pek çok farklı çevresel kirleticiler endokrin bozucu özelliklerine sahiptir. Birtakım kozmetik ve ferdî bakım eserlerinde bulunan parabenler ve triklosan üzere unsurlar de hormonları bozucu özelliklere sahip olabilir.  Fitoöstrojenler: bitkilerde doğal olarak bulunan ve insan bedeninde östrojen gibisi tesirler gösterebilen bileşiklerdir. Endokrin sistemi etkiledikleri için endokrin bozucu unsurlar ortasında yer alırlar

Plastik kullanımı azaltın, doğal içerikli eserleri tercih edin

Endokrin bozucu maddelerin/kimyasalların tesirlerinden korunmak ve maruziyeti azaltmak için birinci olarak farkındalığın artırılması gerekmektedir. Alınabilecek kimi tedbirler şunlardır:

1. Yeterli ve istikrarlı beslenilmeli,
2. Kişisel bakım eserlerinde ve konut paklığında daha az kimyasal içeren doğal eserler tercih edilmeli,
3. Özellikle besinlerin üretim,  saklama ve ısıtma süreçlerinde plastik kullanımı en aza indirilmeli, 
4. Temizliğinden emin olunmayan havuz ve denizlerde yüzülmemeli,
5. Meyve ve sebzeler bol su ile yıkadıktan sonra yahut mümkünse soyduktan sonra tüketilmeli,
6. Besinleri saklamak için onlarla ile etkileşime girmeyen cam, çelik, ahşap üzere eserler kullanılmalı,
7. Tarım eserlerinde organik seçenekler tercih edilerek pestisit/herbisit maruziyeti azaltılmalı,
8. BPA içermeyen eserler tercih edilmeli,
9. Uzun raf ömrü hami unsur içeren besinler yerine taze eserleri tercih edilmemeli,
10. Sigara içilmemeli ve sigara içilen ortamda bulunulmamalıdır. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı