Ressam Adyali’nin “As Beni” projesi ve manifestosu

‘‘As Beni’’ 2023 Eylül’de İstanbul’da Adyali tarafından gerçekleştirilen performatif bir fotoğraf enstalasyonu. Fotoğraflarının izleyiciyle buluşmasını hedefleyen Adyali, 48’i kanvas tablodan ve 17’si kağıt üzerine yapılmış akrilik fotoğraflarından oluşan toplamda 65 adet fotoğrafını sokaklara ‘‘As Beni’’ yazan etiketlerle yerleştirip, izleyicinin beğenisine sundu. Fotoğraflarını atölyesinden çıkarmak olan bu performansın maksadı; yapıtlarını beğenen yahut ilgilenen bireylerle karşılaşmak, bu bireylerce Adyali fotoğraflarının sokaktan fiyatsız olarak alınıp sahiplenilmesidir.

Adyali, ‘‘Ürettiğim eserler, bir depoda tozlanacağına çoktan dolanıma girsin istedim. Gerek sanatsever biri alıp meskenine götürsün; gerek geri dönüşüme kıymet veren biri alıp üstüne boyasın; gerekse bir eskici otomobilinde hiç yoksa gereci kıymetine satılmak üzere devam etsin yolculuğu… Kim bilir oradan nereye varacak tablolarım. Kanımca bu noktada kıymetli olan, üretmeme sebep olan o hissin vücudumdan geçip kanvasa yansımış olması ve benden çıkarak yeni yerini bulmaya hakikat yola çıkmış olması.’’ diyor.

Günümüz sanat tüketimini eleştiren Adyali ‘‘Tıpkı toplumsal medyada gezinirken karşımıza çıkan bir görsel üzere fotoğraflarım de insanların karşısına çıksın istedim. Bir galeri ortamında olmadan, günlük ömrün içinde, beklenmedik bir stüdyo ziyareti üzere hissettirsin istedim. İzleyen beğenisini lisana getirebilsin, merakını tabloya temas ederek giderebilsin, isterse eline alıp ardını önünü çevirip bakabilsin ve ‘‘kim bilir almaya kalksam ne kadardır’’ kanısıyla kendiyle bağdaştırdığı yapıtı meskenine götürmekten vazgeçmesin diye devayı yeniden sokağın özgürlüğünde buldum.’’ diye ekliyor.

Sanatın kalıplaştırılmasına karşı hareketle devam ediyor ‘‘Bu performansla, sanatın sıkıştırıldığı kalıplardan taşmasını izlemeyi diliyorum. ‘Sanatçı ona denir, buna denir.’ kalıplarından uzaklaşılmasını diliyorum. Hisler ve kanılara aracılık eden bir şeyin akademi lisanıyla tanımlanmasına ve yalnız belirli birikimler sonucu erişilebilir olmasına karşı olduğumu ve karşı olunması gerektiğini göstermek istiyorum. Şayet biri tabloma baktığında kendinden bir şey buluyor, bir müddettir üzerine düşünmediği şeyi düşünüyor yahut bu benim olsa nerede tutacağımı çok güzel biliyorum diyorsa… buyursun.’’

‘‘Bu hisleri yaşamak için bir gününü galeri gezmeye ve hiç sahip olamayacağı bir yapıtın, telefonuyla yalnız bir fotoğrafını çekip toplumsal medyada paylaşmaktan ötesine geçebilsin bireylerin sanatla olan münasebeti. Sanat herkes tarafından tüketilebilmeli, gerektiğince bağ kurulabilmeli ve çıkartılan o mertebeden sanatı indirmek için sanatkarlar üstüne düşeni yerine getirebilmeli.’’

Gerçekleştirdiği performans sonucu karşılaştıklarını şöyle lisana getiriyor: ‘‘En nihayetinde, 4 gün süren bu rastlantısal enstalasyon süreci sonucunda ürettiğim 65 adet ‘aracı’ kıldığım fotoğraflarım sokaklara dağıtıldı. Stant süreci boyunca birçok olumlu yorum aldım. Olumlu yorumlar ortasında, merakla bana yaklaşarak ne yaptığımı soran, yaşça göre daha büyük insanların etkileşimleri de bulunuyor. Bu kazanımlarım ışığında artık yeni bir bakış açısıyla üretmeye ve kendimden sokağa ve yaşantıya katmaya devam edeceğim.’’
Adyali birebir vakitte projesinin manifestosunu da yayımladı. 

– As Beni Manifesto –

Ben Adyali.

2018’den bu yana biriktirdiğim tablolarımı ve kağıt üzerine yaptığım 65 fotoğrafımı, atölyemden çıkartıp üzerine ‘‘As Beni’’ yazan etiketlerle sokaklara yerleştirdiğim ve 4 gün süren performatif bir stant enstalasyonu gerçekleştirdim. Bana ilham olan sokaklara, benden ve atölyemden geçen hisler ve niyetlerle ürettiğim yapıtlarımı geri bıraktım.

Amacım, sanatla müsabakayı beklemeyen kitlelere beklenmedik bir stant tecrübesi yaşatmak ve beklenen izleyici kitlemden etkileşim toplamak ve yapıtlarımın dolanıma girmesini sağlamaktı.  Atölye sonrası seyahatlerinin nerede devam edeceğini kestiremesem de, yapıtımı sanatsever birinin alıp meskenine asması yahut bir eskici otomobilinde kanvasının para edecek olması için satılması bile benim için çok pahalı. Zira en nihayetinde fotoğraflarımı hayatın içinde dolanıma kazandırdığımı biliyorum.

Bu enstalasyonun öteki bir gayesi ise, rastgele birinin geçebileceği rastgele bir sokakta rastgele bir sanat yapıtının bulunmasının, dijitalleşmenin tepesini yaşadığımız bu devirde toplumsal medyada gördüğümüz bir görselin, gerçek boyutuyla ve temas edilebilecek bir aracı pozisyonuna gelmesiyle sanatla olan etkileşimi artırmaktı.

İzleyicilerin, yapıtları müze, galeri ve sanat alanları dışında, düzenlenmemiş ve steril olmayan ortamlarda görmesi ve istenirse yapıtlara temas edebilmesi benim için genel manada sanatla olan bağlantının gelişmesi açısından büyük değer arz ediyor. Beğenildiği takdirde yapıtlara bila bedel sahip olabilmelerinin ise günümüz sanat tüketiminde irdelenmeye muhtaçlık duyulan bir öbür değerli bahis olduğunu düşünüyorum.

En nihayetinde, sanatçı ilham almakla, his ve kanılarıyla yoğrulmakla ve üretmekle meşgul olmalıdır. Sanatkarlardan satış ve pazarlama marifetleri beklenmemelidir. Her ne kadar rekabet dolu bir alan olsa da, bu iş dünyası beklentileri, herkesin ve her şeyin birer esere ve markaya dönüştüğü bu periyotta sanatkardan hariç tutulmalıdır.

 Sanat alanları dışında da sanatın sergilenebileceği anlayışıyla yola çıktığım ikinci performansım As Beni, İnsargi sokak standına benzeri motivasyonlar taşıyor. Zira ben, sanatın, salt seçkin gruplarca anlaşılabilecek, tartışılabilecek ve sahip olunabilecek bir insan aktivitesinden çok daha ötesinde ve sanıldığının tersine hisseden ve düşünen herkese hitap ettiğine inanıyorum.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı